MAI THANH HẢI. CƠM ÁO KHÔNG ĐÙA VỚI... NGHỆ SĨ ƯU TÚ

Mình từng ăn bánh trôi Tàu ở quán của Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT) Phạm Bằng, trên phố Hàng Giầy. Cũng lâu lắm rồi, cứ tưởng bận bịu với những Chương trình Hài, thành người công chúng, ông không còn thời gian để đứng bán từng bát, nhặt từng đồng. Nhưng thực ra, nếu không phải đi diễn, đêm đêm ông vẫn cặm cụi bán những món quen thuộc (Lục tàu xá, Chí mà phù, Bánh trôi tàu), trong quán nhỏ đầy ắp kỷ niệm gia đình, đã tồn tại hơn 30 năm nay. NSƯT Phạm Bằng bảo: "Duy trì một phần vì mưu sinh, một phần vì để bớt đi quãng thời gian rảnh rỗi", bởi: "Ở cái tuổi gần 80, ngủ không phải bao giờ cũng ngon giấc. Thôi thì coi như đó là một cách giao lưu với khán giả, để không phải nghĩ ngợi, buồn phiền cho nước mắt lặn vào trong!". Chắc nói để an ủi thế thôi, chứ có lẽ tâm can lại khác đấy!.. Mình nhìn ông ngồi cô độc trên vỉa hè, tẩn mẩn đếm từng đồng tiền lẻ, trước quán bánh trôi, thấy cứ rưng rưng, nghèn nghẹn. Cũng có lẽ, vì anh em Ô Phở bên OF đặt tựa tấm hình là "Cơm áo không đùa với... Nghệ sĩ nhân dân" và xem tấm hình, mỗi người đều có tâm trạng khác, để tựu trung lại thành: Buồn!.. Mà không buồn sao được, khi thực tế "áo cơm" không chỉ đè lên mình ông?.. Lại nhớ đến lời tâm sự của ông: "Tôi mở quán là vì miếng cơm manh áo. Cách đây hơn 30 năm, lương NS không đủ sống, nên tôi cùng gia đình bán thêm đủ thứ. Từ bia đến nước giải khát, sau mới đến món này", cùng chuyện kể: "Sáng dậy từ 5 - 6 giờ. Đi xay bột rồi về nặn bánh, nấu đậu, làm nhuyễn... Số lượng nhiều nên làm lâu lắm. Chỉ có một tiếng ăn cơm, nghỉ trưa, còn thì từ lúc dậy đến 3 giờ chiều mới tạm xong phần chế biến. Tôi chỉ đạo cho 6 người làm, trong đó có cả con gái. Thú thật, từ khi bà xã mất, tôi định đóng quán, chỉ đi diễn thôi!". Lại nhớ đến một thời, những NS hài nổi tiếng bây giờ, khổ đến chả còn gì để nói (NS Minh Vượng ngày làm diễn viên, tối thành công nhân ép nhựa; NS Chí Trung trở thành “con buôn” săm xe, bán xe đạp, buôn xe máy cũ, mở cửa hàng buôn đồ điện, đồ cổ… Còn Phạm Bằng thành ông chủ quán bánh trôi Tàu). Tưởng như đến tận cùng cay đắng ở đâu, cứ dồn hết lên vai họ. Mà đến bây giờ, liệu những vất vả ấy đã hết được đâu?.. Ngẫm lại câu "cơm áo không đùa với khách Thơ", của các cụ, thấy đúng. Đến những người nổi tiếng, lên Truyền hình, phát thanh, sân khấu hàng ngày, hơn cả người của công chúng, được Nhà nước phong NSƯT, mà còn rụng tóc lo kiếm từng đồng lẻ như vậy, nữa là cái ngữ nhân dân bèo bọt như bao thằng tụi mình mình, chỉ biết bóp đầu nặn chữ lấy tiền, túi khi nào cũng lép kẹp, và tháng nào cũng ngóng đến ngày lương?..